Tip:
Highlight text to annotate it
X
Do mund te debatonim rreth ceshtjes se cila eshte qeliza me interesante ne organizmin e njeriut
mendoj qe neuroni do te futej ne top peseshe,
dhe jo per faktin se kjo qelize ne vete eshte interesante.
Fakti eshte qe kjo qelize e nderton trurin dhe
sistemin tone nervor dhe eshte e pergjegjshme per te menduarit
dhe per ndjenjat e ndoshta per te gjitha ndjeshmerite,
Mendoj se do te vendosej lehte ne pozite te pare.
Cfare dua te bej se pari este te ju tregoj se si duket neuroni.
Natyrishte ky eshte nje shembull ii shkelqyeshem.
Jo te gjitha neuronet kane pamje te ketille.
Mepastaj do te flaim pak rreth menyres
se funksionimit, esenca e te cilit eshte komunikimi,
transmetimi i sinjaleve pergjate neuronit,
varesishte nga sinjalet qe pranohen.
Po ta vizatoja nje neuron--me lejoni te e zgjedh nje ngjyre me te mire.
Te themi se ketu e kam nje neuron.
Duket, dicka keshtu.
Pra ne mes keni somen dhe prej somes--
me lejoni te e paraqes bethamen.
Kjo eshte berthama, mu si cdo berthame qelizore.
Soma konsiderohet si trupi i neuronit
pastaj neuroni ka keto pjese te imeta qe
qe degezohen.
Me gjase duken, dicka keshtu.
Nuk dua te shpenzoj shume kohe duke e vizatuar vetem kete neuron.
edhe pse ju keni pare vizatime te tilla me pare.
Dhe keto degezime degezohen nga soma e neuronit
keto quhen dendrite.
ato pastaj shkeputen ne nje forme te tille.
Dua te bej nje vizatim sa me real (arsyeshem)
per ate do marr me shume kohe qe te beje kete.
Pra keto ketu, jane dendritet.
Dhe keto priren--dhe asgje nuk eshte rast, gjithhere ne biologji.
Ndonjehete pjese te ndryshme te qelizave te ndryshme performojne funksione te tjera,
por keto ndodhen aty ku neuroni pranon sinjalin e vet.
Do te flasim me shume rreth ceshtje se cka do te thote me pranuar
dhe me transmetuar sinjalin ne kete video dhe me gjase edhe ne disa nga te ardhshmet.
Pra keto pranohet sinjali.
Pra ky eshte dendriti.
Kjo ketu eshte soma. Soma do te thote trupi.
Ky eshte trupi i neuronit.
Pastaj kemi dicka--qe mund ta shihni si bisht te neuronit.
Quhet akson.
Neuroni mund te jete nje qelize me madhesi normale, megjithate
ka seri te ndryshme, por aksoni mund te jete mjaft i gjate.
Mund te jene edhe te shkurter.
Ndonjehere ne tru mund te ekzistojne aksone shume te vogla,
poe ekzistojne aksone te cilat zbresin pergjate shtylles kuerziore apo
e pershkojne njerin nga ekstreimitetet--apo nese flisni per nje
gjymtyre dinosauri.
Pra, aksoni ne fakt mund te shtrihet per disa kembe gjatesi.
Jo te gjitha neuronet aksonale kane gjatesi hap kembesori.
por disa, po.
Dhe mu te kjo gjatesi kemi udhetim te impulsit.
Me lejoni te e vizatoj nje akson.
Pra aksoni do te duket kesisoji.
Dhe ne pjesen perfundimtare perfundon me aksonin terminal.
ku lidhet me dendrite te tjera apo edhe me tipe te tjera indore apo me muskul
nese rasti eshte komandimi i muskulit nga neuroni per te kryer nje pune.
Pra ne pjesen perfundimtare te aksonit, kemi aksonin terminal po aty.
Do e bej maksimumin qe te e paraqes sa me mire.
Do e emeroj.
Pra ky eshte aksoni.
Ky eshte aksoni terminal.
Mund te degjoni edhe fjalen--
pjesa ne te cilen soma apo trupi i neuroniot lidhet per aksonin
qe shpesh referohet si bregore aksonale--
ndoshta mund ta paramendoni si nje lloj gjunge.
Fillon ne formim te aksonit.. Pra eshte nje gungez aksonale.
Pas kesaj do flasim rreth asaj se si impulset transmetohen.
Dhe pjesa e cila e mundeson transmetimin efikas jane
keto qeliza izoluese rreth aksonit.
Do flasim per kete ne detaje.
dhe ne menyren se si funksionojne, andaj eshte mire te kihet strukture anatomike se pari.
Pra, keto quhen qelizat e Shvanit dhe
dhe mbeshtjellin--formojne kellefin mielin.
Pra kjo mbeshtjellje, ky perkufizim, ne intervale te ndryshme rreth aksonit,
quhet kellefi mieelinik.
Pra, qelizat e Shvanit e formojne kellefin mielinik.
Do e bej edhe nje mu sikur kjo.
Do e emeroj si qelizat e Shvanit apo kellefi mielinik.
Pastaj, keto hapesira te vogla ne mes te kellefit mielinik--
vetem sa per te pasur tere terminologjine--
--per te ditur te tere anatomine e neuronit--
keto quhen nyjet e Ranvierit.
Besoj qe jane emeruar sipas Ranvierit.
Ndoshta ky ka qene ai tipi qe i ka pa
keto te cara te vogla ku nuk ekziston kellef mielinik.
Pra keto jane nyjet e Ranvierit.
Pra ideja gjenerale, siq e kam permendur, eshte qe ne ketu mireet impulsi.
Do te flasim me shume rreth asaj se cka do te thote impuls--dhe
pastaj ky impuls inicohet--ne realitet mund edhe te shumohet
ne ate menyre qe mund ta keni nje impuls aty,
nje tjeter atje, me pastaj mund te keni ndoshta
nje impuls me te madh ketu apo atje--
dhe efektet e kombunuara te ketyre impulseve shumohen
dhe udhetojne tek bregorja dhe nese jane ne sasi te mjaftueshme.
do te inicojne akcionin potencial ne akson,
i cili do e mundeson udhetimin e sinjalit pergjate aksonit
dhe mu ketu mund te lidhet permes sinapsave me dendritet e tjera apo muskujt
Do te flasim me teper lidhur me sinapsat dhe mundesine qe keto te inicojne potenciale tjera
Thoni, cka i inicon keto gjera ketu?
Epo, kjo do te ishte pjesa fundore e neuroneve me ngjashmeri aksonale ne tru.
Ky do te mund te ishte nje lloj i neuronit senzorik.
kishte me qene papille e shijimit, ne menyre qe molekula e kripes
ne nje menyre mund ta ngacmoj apo nje molekule sheqeri--appo mund te jete nje lloj senzori i stresit.
Do mund te ishte nje sere i komponenteve te ndryshme
dhe do te flasim me shume per llojet e ndryshme te neuroneve