Tip:
Highlight text to annotate it
X
Kuzhina greke vlerėsohet nė tė gjithė botėn pėr
thjeshtėsinė e shijes, dhe pėrbėrėsit e freskėt.
Populli i Greqisė e marrin ushqimin e tyre shumė seriozisht,
pasi qė ėshtė njė traditė ku- lturore, jo vetėm pėr t’a ngrėnė,
por njė paketė e tėrė bisede, bashkim familjar
dhe ndarjet miqėsore rreth tryezės sė darkės.
Bashkohuni me ne derisa shqyrtojmė Shijet kulturore tė Greqisė.
Greqia ėshtė e vendosur nė Evropėn Juglindore,
nė fund tė Gadishullit Bulkanik, dhe gjithahshtu ėshtė e vendosur nė tre dete,
Detin Egje, Jon dhe Mesdhe.
"Jemi shumė me fat qė kemi vend- ndodhjen rreth zonės sė Mesdheut.
Greqia ėshtė e rrethuar nga uji dhe ne kemi njė klimė
shumė tė mirė, qė na lejon tė kemi
ushqim deti tė freskėt gjatė gjithė vitit rrumbullakėt, me cilėsi shumė tė mirė
mish, dhe njė shumėllojshmėri e barishteve dhe erėzave.
"Ėshtė njė larmi e madhe e barishteve dhe erėzave nė gatimin Grek.
Gjėja kryesore pėr tė mbajtur mend ėshtė se kuzhina Greke ėshtė shpesh mė delikate nė
shije, prandaj kėto elemente tė erėzave rrallė do tė pėrdoren nė tė tepėrt.
Boziloku pėrdoret shpesh sa herė qė njė recetė pėrmban domate.
Gjithashtu shkon mirė me pothuajse ēdo lloj ushqimi, kėshtu qė figuron dukshėm.
Nė gatim, gjethet pėrdoren pėr t’i aromati- zuar supat, gjellat, mishėrat dhe peshkun.
Aroma e fortė e glikanxos sė koprės ėshtė njė e preferuar
me mishėra dhe marinada tė peshkut.
Njė element popullor ėshtė salca e domateve, shujtat me vezė dhe perime, dhe rigon.
Majdanozi gjithashtu shton shije pėr njė gamė tė gjerė tė ushqimeve,
dhe kuzhinierėt Grekė e pėrdorin atė nė sasi tė mėdha.
Rozmaria dhe trumza pėrdo- ren nė tė gjithė kombin.
Rozmaria shpesh u shtihet mishėrave tė pjekura,
ndėrsa trumza u shtohet vajrave tė ullirit, mishėrave, gjalpės dhe perimeve.
Nė kuzhinėn greke, farat e kardamomit janė shpesh bazė, dhe pėrdoren nė
ushqime tė ėmbla dhe me tė njelmėta tė pjekura, nė ėmbėlsira, dhe mariandė peshku.
Kanella pėrdoret nė rosto, salcat e mishit, salēiēe, plus ėmbėlsira dhe marmelada.
Karafili gjithashtu pėrdoret nė ėmbėlsira, fruta tė ziera dhe salca.
Xhenxhefil ėshtė gjithashtu njė aromatizues i ėmbėl i popullarizuar si nė Vanilje.
Fasulet e vaniljes shtohen nė krem karamele, reēele,
dhe tė gjitha llojet e ėmbėlsirave.
Kuzhinierėt Grek pėrdorin korindėrin me mish, kėpurdha, nė ēokolatė pėr ėmbėlsira,
dhe nė lakėr tė mbushur.
Shpesh e gjetur nė salca tė kuqe, qimnoni ėshtė i njohur si "soutzoukakia",
dhe brumėra me mish.
Grekėt pėrdorin specat e djegės nė gatimet e tyre,
por jo shpesh, dhe nė pėrgjithėsi me masė.
Shtojnė shijen djegėse me speca djegės.
Shpesh i pėrdorur pėr mishin dhe peshkun e aromatizuar tė skarės, mustardi ėshtė shpesh
njė pluhur apo pastė bazė, dhe e kombinuar me vaj ulliri dhe uthull si njė marinadė.
Barishtet dhe erėzat ndryshojnė nėpėr tė gjithė vendin dhe
disa priren tė jenė mė rajonale se tė tjerat.
Bregdeti masiv i tokės kryesore tė Greqisė dhe ishujve,
sigurojnė njė bollėk tė ushqimeve me burim direkt nga deti.
Prandaj, nuk ėshtė ēudi qė grekėt kanė zhvilluar njė dashuri pėr ushqim deti.
"Ne jemi shumė me fat qė jemi tė rrethuar nga uji dhe kemi qenė
tė bekuar me njė shumėllojshmėri tė gjerė tė ushqim detar tė freskėt nga deti jonė.
Ushqimi vjen drejt nga deti dhe nė pjatat tona.
Pėr tė pėrmendur disa, karkalec deti saginaki, kallamari, baja tė bardhė
oktapodi, sardelet, vaj ulliri dhe rigoni.
Kemi njė shumėllojshmėri tėushqimit detar qė e gatuajmė nė shumėllojshmėri tė shujatve.
"Njė pjatė e preferuar, dhe shumė tradici- onale me ushqim deti ėshtė saginaki me
karkalec deti. Do tė pėrdorim njė sasi tė karkalecėve tė mėdhenjė dhe do pėrgatisim
ushqim tė mjaftueshėm pėr tre ose katėr persona.
Pėr tė gatuar karkalecėt do tė duhen disa pėrbėrės kyē tė thjeshtė dhe perime.
Gjatė fazės sė dytė tė recetės, do tė pėrdorim salcėn e thjeshtė Napolitan,
e cila ėshtė para pėrgatitur, duke pėrdorur hudhėr, qepė, dhe pasata,
tė cilat janė domate tė grira.
Gjithashtu do tė duhet ca domate me verė,
njė grusht gjethe nenexhik tė freskėt dhe rreth njėqind gram djathė tė mirė
tė qumėshtit tė deleve, i prerė nė kube.
Njė gotė e vogėl uzo do tė shtojė njė spėrka- tje tė origjinalitetit grek nė pjatėn tuaj.
Pėr ta filluar kėtė gjellė, merrni disa domate tė mėdha tė pjekura
dhe, me njė thikė tė mprehtė tė vogėl, hiqni lėkurėn e tyre.
Pastaj pritini dhe copėtojini nė kube tė vogla kėshtu.
Tani ėshtė koha pėr tė pėrgatitur karkalecėt tuaj pėr gatim.
Me kujdes hiqeni lėvozhgėn nga pjesa kryesore e trupit
tė karkalecit dhe sigurohuni tė hiqni tė gjitha kėmbėt nga butaku.
Pjesa prej mishi e karkalecit tė detit tani duhet tė jetė i ekspozuar plotėsisht,
duke e lėnė kokėn dhe bishtin plotėsisht tė paprekur.
Kur gatuani karkalecėt ėshtė e rėndėsishme pėr tė hequr zorrėt.
Thjesht lėvizeni njė thikė tė vogėl, por tė mprehtė poshtė
nė pjesėn e prapme tė trupit dhe hiqni venėn e errėt.
Ngroheni ca vaj nė njė tigan qė nuk ngjitet nė njė temperaturė tė lartė.
Shtoni njė lugė sheqeri hudhėr tė shtypur dhe pėrzieni mirė.
Sapo hudhėra tė fillojė tė bėhet me ngjyrė kafe,
mund tė shtoni karkalecėt nė tigan njė nga njė.
Karkalecėt gatuhen shumė shpejt kėshtu qė rrotulloni ato pas 30 sekondash
apo mė shumė dhe lejoni tė zihen pėr 30 sekonda tjerė para se t;i shtoni
njė lugė ēaji kripė dhe njė sasi tė ngjashme
tė piperit tė zi.
Pastaj rrotulloni karkalecėt tuaj nė tigan edhe njėherė.
Pėr tė shtuar njė shije vėrtetė autentike, spėrkatni njė gotė uzo
nė tigan dhe qėndroni larg.
Alkooli do tė ndizet, sė bashku me shijen tuaj!
Deri tani karkalecėt tuaj duhet patjetėr tė jenė tė gatuar
kėshtu qė ėshtė koha pėr fillimin e punės nė salcėn e pasur.
Shtoni rreth 500 ml tė salcės Napolitan karkalecėve.
Pėrzieni mirė dhe sigurohuni qė tė gjithė butakėt janė mveshur mirė.
Merrni domatet tuaja tė copėtuara, nenxhikun e copėtuar, dhe djathin feta tė prerė.
Shtoni kėto pėrbėrsve tjerė dhe pėrzieni mirė.
Derisa karkalecėt tuaj janė tashmė tė gatuar,
ėshtė e rėndėsishme qė tė mos i mbi zieni ata.
Pra, sapo qė salca e domateve tė ngrohet,
karkalecėt tuaj autentik saginaki janė tė gatshme pėr t’u shėrbyer.
Mė sė miri shijohet me pilaf orizi ose mė bukė tė freskėt,
e pėrsosur pėr thithje tė salcės sė shijshme.
Nė rradhė nė shijet kulturore vjen, e pjekur me tre-shtresa e preferuara domate e zezė,
dhe do tė mėsojmė t’a ziejmė ėmbė- lsirėn e shijshme klasike Greke.
Gatimi tradicional Grek shpesh bazohet nė perimet sezonale tė
Greqisė, pemėt, kokrrat dhe bishtajoret.
Pasi qė shumė shujta Greke janė nė fakt vegjetariane,
kuzhina ėshtė zhvilluar me kalimin e kohės pėr tė pėrfituar
nga shijet delikate tė gjetura
zgjedhjen e perimeve, vendore dhe tė importuara.
Qepėt dhe hudhra janė shtylla kurrizore e shijes greke, dhe njerėzit e Greqisė
ndoshta pėrdorin mė shumė hudhėr nė gatimet e tyre se ēdo komb tjetėr.
Shumė shujta vegjetariane aromatizohen me qepė dhe hudhėr, gjithashtu edhe me
tretėsira, dhe gati ēdo salcė nė repertoarin e kuzhinės greke.
Specat e gjelbėr dhe tė kuq, ose Capsicums, shtohen nė shumė pjata Greke.
Ata mund tė hahen tė gatuhen, dhe tė shtohen nė salada.
Speci i madh i rrumbullakėt i kuq zakonisht mbushet me feta,
Oriz dhe mish, dhe shėrbehet i mbushur dhe lehtė i pjekur nė skarė.
Edhe domatet gatuhen nė kėtė mėnyrė.
Domatet janė prezentuar nė kulturėn e kuzhinės Greke
rreth vitit 1815, tė sjellura nga Amerika e Jugut nga tregtarėt.
Domatet tani janė bėrė njė pjesė e rėndėsishme e shumė recetave tė shijshme,
sidomos salcave dhe saladave.
Domatja e zezė ka njė rol qendror nė gatimet Greke, dhe janė shumė shujta
qė gatuhen sė bashku me perimen e madhe, si Musaka qė do ta gatuajmė mė pas.
Dhe pėrsėri, ato gjithashtu janė tė popullarizuara tė mbushura.
Njė perime shumė e pėrdorur nė ushqimin Grek
i shumėfoluri kungulli i njomė dhe gjethet e kungullit tė njomė.
Kungulli i njomė pėrdoret nė tė gjitha llojet e pjatave,
nga pitet te tretėsirat, dhe natyrisht, i mbushur.
Grekėt i duan zarzavate e tyre, dhe fasulet, spinaqin dhe lakrėn tė gjitha
kanė njė vend nė dietėn greke, sidomos gjatė muajve tė dimrit.
Natyrisht ne kemi prekur vetėm sipėrfaqen e perimeve tė Greqisė.
Perimet e njohura si Brokoli dhe Lulelakra, Panxhari, Misri, Purrit,
dhe Kėpurdhat gjithashtu shtohen nė kuzhinėn rajonale.
Edhe pse origjina e Musakės ėshtė nė tė vėrtetė nga Arabia dhe jo Greqia,
me dėshmi pėr gjellėn qė daton nga
ish-Perandoria Osmane dhe mė gjerė, mė shumė se ēdo tjetėr,
kjo e preferuar e familjes ėshtė bėrė sinonim i Kuzhinės Greke.
"Musaka ėshtė njė gjellė popullore greke tradicionale.
Ajo ka njė prekje tė Greqisė, sepse ēdo pėrbėrės ėshtė i rritur nė shtėpi.
Pėr tė bėrė njė Musakė tė mirė, sė pari keni nevojė pėr pasion, sė dyti
ėshtė njė prodhim i freskėt, i treti ėshtė njė salca e lehtė béchamel.
Tė gjitha kėto gjėra na japin Musakėn tonė tė bukur ".
Pėr tė gatuar Musakėn, duhet tė pėrgatisni pėrbėrėsit tuaj nė tre faza.
Pėrgatitja e salcės Ragu ėshtė faza e parė dhe pėr kėtė
do tė duhet 500g mish tė grirė viēi,
njė lugė supe hudhėr tė shtypur, njė qepė tė bardhė,
pasata, kripė, dhe piper tė freskėt tė zi.
Sigurisht, do tė shtoni ca domate tė zeza sė bashku me disa patate tė pastruara,
dhe kėto duhet tė priten pėr tė formuar shtresat kryesore tė gjellės.
Pėr t’a pėrgatitur salcėn béchamel, do t’ju duhen rreth 250g gjalpė,
njė filxhan miell, ca qumėshti, djathė dhe tre tė kuqe tė vezėve.
Faza e parė e krijimit tė Musakės tuaj shumė tė shijshme,
ėshtė pėrgatitja e Ragu-sė tė pasur me domate.
Merrni njė qepė dhe copėtojeni imėt.
Pastaj, qėrroni dy bėrthama tė hudhrės dhe me vraqzdhėsi copėtojini ato.
Vrazhdė copėtoni njė pjesė tė vogėl tė majdanozit tė freskėt dhe vendoseni mėnjanė.
Vendosni njė tigan tė madhė nė temperaturė tė mesatarisht tė lartė,
vendosni pak vaj dhe lejojeni tė ngrohet.
Shtoni rreth 500 gram mish viēi tė grirė
nė tigan dhe bėjeni mishin me ngjyrė kafe.
Pasi qė mishi tė jetė zier, shtoni qepėt e prera nė tigan.
Pastaj, shtoni hudhrėn dhe pėrzini tė gjitha sė bashku.
Vazhdoni t’i pėrzini pėrbėrėsit pėr t’u siguruar qė ato tė mos ngjiten nė tigan.
Merrni njė grusht majdanoz tė copėtuar dhe shtoni atė nė gjellė.
Shtoni njė sasi tė mirė tė kripės dhe piperit tė zi.
Sė fundi, shtoni gjysmė litre tė pasatas
e cila nė thelb ėshtė domate e copėtuar.
Pėrzini tė gjithė pėrbėrėsit sė bashku dhe lejoni tė gatuhen nė temperaturė mesatare.
Ndėrsa salca Ragu ėshtė duke vluar, mund tė filloni pėrgatitjen
e salcės béchamel.
Sė pari, ngrohni 250g gjalpė nė njė tigan tė mesėm
derisa gjalpa tė shkrihet plotėsisht.
Para se tė fillon gjalpa tė digjet, shtoni njė filxhan miell tė thjeshtė dhe pėrni ato
deri sa tė dy pėrbėrėsit tė fillojnė tė kombinohen dhe tė formojnė njė brumė.
Ngadalė shtoni rreth njė litėr qumėsht nė tigan dhe vazhdoni t’a pėrzieni mirė,
duke u siguruar qė tė gjitha gungat janė zhdukur nga pėrzjerja.
Pastaj, shtoni njė filxhan djathė tė integruar dhe pėrzijeni.
Vazhdo t’a pėrzini derisa nxehtėsia e pėrzierjes
t’a shkrij djathin dhe tė gjithė pėrbėrsit tė kombinohen.
Sė fundi shtoni tė kuqen e vezės nga tre vezėt nė pėrzierjen béchamel,
dhe pėrsėri, llokoēiseni mirė dhe lejoni qė salca
tė gatuhet para se t’a largoni atė nga nxehtėsia.
Tani, ngoheni paraprakisht furrėn nė 180 gradė celsius.
Mė nė fund ėshtė koha pėr tė filluar procesin e
ndėrtimit tė shtresave tė Musakės tuaj.
Sė pari, pritini domatet e zeza nė mėnyrė gjatėsore me njė trashėsi prej 1cm,
pastaj qėrroni dhe pastroni patatet dhe pritini edhe kėto me trashėsi tė njėjtė.
Vendosini mėnjanė.
Merrni njė tabak tė madhė pjekjeje dhe lehtė lyjeni atė mė vaj ulliri.
Pėr tė filluar procesin e shtresimit, merrni shiritat e domates sė zezė dhe me kujdes
vendosini ato nė bazėn e tabakut, duke u siguruar qė copat mbulojnė njėra-tjetrėn.
Pastaj, krijoni njė shtresė tė patateve tė prera.
Pėrsėri sigurohuni qė copat mbulojnė njėra-tjetrėn.
Pasi tė pqrfundojė kjo shtresė
pėr tė shtuar njė shtresė tė salcės Ragu nė tabakė.
Me njė lugė tė madhe, mbuloni patatet me salcėn tuaj me mish
me njė trashėsi prej rreth 1 deri nė 2 cm.
Shtoni njė tjetėr shtresė tė patateve mbi salcė dhe pastaj
n fund mbulojeni me njė shtresė tė domateve tė zeza.
Sė fundi, derdhni salcėn béchamel mbi tė gjithė pėrbėrėsit
dhe shpėrndajeni atė nė mėnyrė tė barabartė duke pėrdorur njė shpatull.
Musaka juaj tani ėshtė gati pėr t’u pjekur nė furrė.
Piqeni deri sa shtresa pėrfundimtare tė fillojė tė marrė ngjyrė kafe tė artė.
Pastaj Musaka juaj autentike ėshtė gati pėr t’u shėrbyer.
E pėrzemėrt, e shėndetshme dhe e shijshme.
Nė rradhė nė shijet kulturore,
dhe njė udhėzues hap pas hapi pėr njė Desert klasik Grek.
Desertet dhe ėmbėlsirat luajnė njė rol tė madh tė rėndėsishėm nė kulturėn e ushqimit
Grek. Mjalti, arrat, kremi, dhe frutat zakonisht tė gjitha pėrdoren nė shumė
kombinime nė tė gjithė rajonin ashtu si
pėrdoren kėtu nė kėtė Kataifin e shijshėm.
"Populli grek i duan ėmbėlsirat e tyre.
Ata janė pjesė e jetės tonė tė pėrditshme.
Ne duam tė gatuajmė ėmbėlsira pėr raste tė veēanta dhe gjithashtu si dhurata.
Disa shembuj tė ėmbėlsirave Greke janė galactoboureko, karthopita,
krem kataifi, etj.
Njė kataif Grek ėshtė njė desert shumė i dashur!
Ai lindi nė qytetin e Nablusit.
Pėr tė bėrė Kataif, ju nevojiten njė numėr i pėrbėrėsve.
Tė gjitha prej tė cilave janė zakonisht nė dispozicion.
Shumica e supermarketeve duhet tė mbajnė ėmbėlsira si dhe qershi tė ngrira.
Jemi duke pėrgatitur kėtė ėmbėlsirė pėr 24 shėrbime.
Thjesht reduktoni tė gjitha kėto sasi proporcionalisht
nė qoftė se dėshironi tė pėrgatisni pėr njė numėr mė tė vogėl tė personave.
Faza e parė e kėsaj recete ėshtė pėrgatitja e njė shurupi me sheqer.
Sė pari, mbushni njė tigan me rreth katėr gota ujė.
Shtoni dy gota sheqer nė ujė.
Pastaj, shtoni njė shkop kanellė dhe vendoseni atė nė sheqer.
Tani, shtrydheni lėngun e njė tė katėrtės rė njė
limoni dhe shtoni atė nė ujė.
Sė fundi, trazojeni mirė.
Nė kėtė fazė, ėshtė ide e mirė pėr ta vėnė ujin me sheqer nė temperaturė tė lartė.
Lėreni tė vloj, dhe pastaj lėreni tė zihet
ndėrsa pėrgatisni pjesėn tjetėr tė ėmbėlsirės.
Hapi i ardhshėm ėshtė pėrgatitja e krem karamelit.
Hidhni tre litra e gjysmė qumėshtit nė njė
tenxhere tė madhe, duke e mbajtur gjysmėn e litrit pėr mė vonė.
Merrni njė filxhan sheqer dhe shtoni kėtė nė tenxhere,
sė bashku me njė gjysmė gotė me sheqer vanilje.
Vendosni qumėshtin mėnjanė tė cilin do ta ngrohim mė vonė.
Tani merrni njė enė me madhėsi mesatare pėr pėrzierje dhe shtoni ½ e filxhanit
me miell misri dhe pluhur kremi karamel.
Ngroheni atė shpejtė qė tė avullohet.
Ngadalė shtoni ½ e litrės sė qumėshtit tė mbetur nė enėn pėr pėrzierje dhe
vazhdoni t’a pėrzni deri sa pluhuri dhe mielli tė kombinohen plotėsisht.
Vendoseni kėtė enė mėnjanė me qumėshtin.
Deri tani uji juaj me sheqer duhet tė ketė patur kohė tė
zvogėlohet dhe tė bėhet pak mė shumė si shurup.
Tani ne mund tė fillojmė tė ndėrtojmė shtresat e kėsaj ėmbėlsirė rė shijshme.
Merrni pastėn tuaj dhe shpėrndajeni atė
nė mėnyrė tė barabartė nė tė gjithė bazėn tuaj pėr pjekje.
Merrni njė gotė arra tė grimcuara dhe bujarisht derdhni ato nėpėr pastė.
Sė fundi, duke pėrdorur njė lugė spėrkatni rreth njė gjysmė gote
tė shkrirė mbi tė gjithė pėrbėrėsit.
Kur janė gati, vendoseni tabakun nė furrėn e parangrohur
nė temperaturė rreth 180 gradė pėr vetėm pesė apo mė shumė minuta.
Tani ėshtė koha pėr tė bėrė kremin e kara- melit duke pėrdorur qumėshtin dhe sheqerin
tė pėrgatitur mė parė. Vendosni tiganin nė temp. Tė lartė dhe bėjeni tė vloj.
Merrni enėn pėr pėrzierje qė pėrmbanė pluhur krem karameli,
miell misri, dhe qumėsht, dhe shtoni kėtė nė tigan.
Duhet ta pėrzini vazhdimisht deri sa
krem karameli arrin kėtė qėndrueshmėri tė qetė.
Deri tani uji juaj me sheqer duhet tė ketė patur kohė tė
arrijė gjenjden si shurup.
Largojeni shurupin nga nxehtėsia dhe derdheni atė mbi pastėn tuaj dhe
arrat, tė cilat deri tani duhet tė jenė gati dhe tė hequra nga furra.
Me njė lugė, ulini poshtė arrat dhe siguro- huni qė sipėrfaqja tė jetė e nivelizuar.
Pastaj derdhni krem karamelin me kujdes nė enėn pėr pjekje dhe lejojeni tė ftohet.
Vetėm kur krem karamel juaj ka pasur kohė tė ftohet, ėshtė e mundur
pėr tė vėnė prekjet pėrfunduare nė kėtė ėmbėlsirė tė shijshme.
Me njė lugė, vendosni sasi tė mėdha tė kremit tė freskėt
tė pėrzier nė krye tė shtresės sė kremit karamel.
Lėmojeni kremin ashtu qė tė mbulojė plotėsisht krem karamelin.
Pastaj, merrni mė shumė arra tė copėtuara dhe, pėrsėri,
bujarisht spėrkatni arrat mbi krem.
Sė fundi, hidhni ca qershi nė njė interval tė rregullt
dhe kataifi juaj ėshtė i gatshėm pėr t’u shijuar.
Mmm, Kataifi, njė i preferuar Grek.
Tani sfida e fundit ėshtė thjesht tė mos hash tepėr!
Tani qė ju kemi joshur me llojllo- jshmėrinė e ushqimit tė mahnitshėm nga
kultura e lashtė e Greqisė, ėshtė koha tė provoni ato pėr veten tuaj.
Pėrbėrėsit janė tė lehtė pėr t’u gjetur, nuk ka rėndėsi se ku jetoni.
Shkoni tek tregjet tuaja lokale, shikoni prodhimet, pastaj provoni
kėto receta pėr miqtė dhe familjen, mėnyra Greke.
Shijet kulturore vazhdon pėr tė shqyrtuar
botėn me anė tė diversitetit tė ushqimit.
Lejoni tė ju dėrgojmė nė njė ushėtim gastronomik, ashtu qė ju tė mund
tė pėrjetoni shijet e globit nė shtėpi.