Tip:
Highlight text to annotate it
X
Jemi ne Shkollen Mjekesore te Stanfordit me studenten e mjekesise ne vitin e katert Morgan Keyes dhe me Dr. Charles Prober.
MK: OK, Dr. Prober, per cka do te flasim sot?
Dr: Atehere, kam menduar te flasim per Meningjitin Bakterial tek femijet.
MK: OK.
Dr. Cka do perqiqem te bej kur do e shtjelloj temen lidhur me meningjitin bakterial eshte....
...te kthehem prapa tek mesimet te cilat i kemo trajtuar kur i kemi pershkruar antibiotiket.
Dr: videoja e meparshme, video me pare.
Dr: Njera prej gjerave qe este permendur si nje parim i pergjithshem ne ate video
ishte perpjekja per te kuptuar se ku eshte fokusi i infeksionit tek femiu,
ne menyre qe te zgjedhet antibiotiku perkates dhe trajtimi i duhur.
Dr: Pra ne kete rast pasi po flasim per MB, pyetja kishte me qene:
Cka do te bente te mendonit qe nje femije ka MB?
Do te thote, cilat jane shenjat dhe simptomet e MB?
Studenti: Pra ka te beje me te menduarit rreth vendndodhjes se infeksionit, pas parasysh qe infeksioni
eshte ne lengun cerebrospinal (LCS), apo ne lengun rreth trurit dhe palces kurrizore, duhet te shikoni ne te
ne disa menyra si mjek?
Dr: Sakte. Njera prej gjerave qe e ben mjekun te dyshoj qe eshte
nje infeksion ne LCS apo ne sistemin nervor qendror (SNQ),
este qe femiu mund te mos ket sjellje normale,
dmth, mund te kene gjendje te ndryshuar te vetedijes.
P.sh, mund te jene shume, shume te pergjumur, mund te jene shume te ngacmueshem
Studentja: Pra shenjat qenkan ngacmueshmeria dhe/apo pergjumesia (letargjia),
ndoshta edhe ne kome, ne fazat e avancuara te infeksionit.
Dr: Dhe femiu do te kete zjarrmin te shoqeruar me kete semundje.
Dhe, ne ekzamionim, kur mjeku e kontrollon femiun,
mund te detektojne ato qe quhen "shenjat meningjeale".
Dhe, ne shenjat meningjeale bejne pjese qafa e shtanguar, posaqerishte nese femiu eshte mbi moshen 1 apo 2 vjecare,
Studentja: De kur thuani qe dikush ka nje qafe te shtanget?
Dr: Cfare ben mjeku eshte qe e mban femiun prapa kokes dhe tenton
te flektoje koken permes qafes, dhe shtangimi do te hetohet:
sepse qafa e femiut nuk do te lakohet kur koka ngritet nga shtrati.
Studentja: Waw, pra rin thjeshte ne nje pozite vijezore, dhe nuk mund te lakohet poashtu.
Dr: Pikerishte. Shenja te tjera menigjeale te cilat mund te jene prezente pos qafes se shtanguar jane
qe femiu mund te kete ataqe dhe levizje abnormale.
Femiu poashtu mund te merr pozite abnormale, shtangueshmeri e trupit.
Pra, jo vetem qe qafa eshte e shtanguar, por edhe pjesa tjeter e trupit eshte e shtanguar poashtu.
Dhe ne ekzaminim te sistemit neurologjik, dhe te sistemit nervor
femiu mudn te kete "shenja fokale", do te thote nje josimetri ne dy anet e trupit.
Studentja: Ah, dhe cilat gjera ju i shikoni si josimetri?
Dr: Mund te jete qe nje pjese e trupit eshte me e dobet se tjetra,
Mund te jete qe reflekset ne njeren pjese te trupit kane tjeter reagimi nga pjesa tjeter.
Te gjitha keto shenja kdhe simptome mund te shoqerohen me MB,
qe do ta benin mjekun te dyshoj ne diagnozen e meningjitit.
Studentja: Ok, pra folem per disa gjera qe ju i shikoni si mjek. Tani
me u kthy nje minute prapa, treguat dicka rreth MB, nenkupton kjo qe ekzistojne
edhe tipe te tjera te meningjitit per te cilat nuk jeni duke folur ne kete ligjerim?
Dr: Kjo eshte nje pike shume e rendesishme. Pra, une po fokusohem ne MB,
ka edhe tipe te tjera te mikroorganizmave, jo-baktere, te cilat mund te shkaktojne meningjitin,
dhe prej me te spikaturve jane viruset.
Pra, mund te keni nje meningjit virusal, qe ndonjehere referohet si meningjit aseptik.
Ne fakt eshte me i shpeshte se sa meningjiti bakterial, nga kjo eshte me rendesi te kihet parasysh.
Gjithashtu edhe disa lloje te paraziteve te cilet e shkaktojne meningjitin, gjithashtu dhe disa kerpudha.
Kerpudhat dhe parazitet jane te pazakonshem, por mund te ndodhin ne sistemet imune abnormale.
Meningjiti viral ne anen tjeter eshte mjaft i shpeshte.
Por, per sot jam duke u fokusuar ne meningjitin bakterial.
Pra ju dyshoni qe ekziston infeksioni bazuar ne ato shenja dhe simptome.
Per me deshmuar, nese meningjiti eshte i pranishem,
duhet te behet ekzaminimi i lengut cerebrospinal (LCS)
LCS merret duke bere punksionin lumbal,
duke vendosur gjilperen ne shpine per te marrur lengun.
Studentja: Ka te beje kjo me "spinal tap" (rubineta spinale)
Dr: Kjo poashtu quhet "Rubineta Spinale"
Kur kjo merret , duke e perdorur nje gjilpere ne zonen lumbale,
lengu dergohet ne laborator, ku do te ekzaminohet ne menyra te ndryshme
Njera metode eshte qe te shiqphet nen mikroskop dhe te percaktohet nese kemi numer abnormal
te qelizave te bardha te gjakut prezente.
Studentja: Abnormal ne kuptim ne numer te madh apo te vogel?
Dr: Ne kuptim te numrit te madh, ne fakt.
Numri normal i qelizave te bardha te gjakut ne LCS eshte 0.
Pra, me i larte eshte numri me i madh se 0. Dhe kur eshte fjala per MB, ky numer eshte mjaft i larte.
ne pergjithesi 1000-2000/ml.
Gjithashtu matet edhe glukoza, dhe te MB glukoza eshte ne nivel te ulet
me e ulet se 40.
Studentja: Pse do te ishte e ulet?
Dr: Eshte e ulet sepse te meningjiti keni nje penetrim abnormal,
apo mungese te penetrueshmerise ne meningje, te cilat jane cipat mbeshtjellese te trurit,
duke e redukuar sasine e glukozes e cile transportohet per ne lengun spinal.
Dr: Dhe pastaj cka eshte me e rendesishmja, eshte qe lengu ekzaminohet me dic qe quhet "gram stain" (ngjyrosja sipas Gramit)
e cila eshte nje ngjyre speciale. Gram ngjyrosja mund te determinon nese kemi prezence te baktereve.
Studentja: Pra ju beni ngjyrosjen e baktereve.
Dr: Sakte. Dhe nese mjaft baktere jane prezente Gram ngjyrimi do te i zbulon.
Tek MB parii i dyte baze eshte te dihet patogjeni.
Nga kjo, nese mirret lengu spinal, ne te ka shume qeliza te bardha, glukoza eshte ne nivel te ulet,
madje edhe me Gram ngjyrimin, mund te gjenden patogjenet e zakonshem,
sepse lista eshte e shkurter tek femijet.
Dhe, ne kete liste te shkurte te baktereve perfshihen "Hemophilus influenzae" tip B,
2-ta, Pnemokoku.
Studentja: Duket komike, tingellon si shkaktar i pneumonise.
Dr: Po, edhe e shkakton pneumonine ne fakt.
3-ti: Meningokoku.
Dr: Keto jane baktere me te pranishme te femijet me MB.
Arsyea pse nuk kemi aq shume raste me MB ne vitin 2011 sikur para 10 apo 20 vjeteve me pare,
eshte se tani kemi vaksinimin kunder secilit nga keta tre patogjen.
Studentja: A kemi?
Dr: Kemi. Ne vaksinojme kunder "H.Influ. B" duke filluar nga mosha 2 mujore
dhe kur femiu arrin moshen 1.5 vjecare, jane totalisht te mbrojtur nga kjo baktere
Gjithashtu kemi edhe vaksinimin kunder Pneumo. dhe eshte shume e sukseshme ne zvogelimin
e shpeshtesise se meningjitit pneumokoksik--e cila poashtu ipet ne moshen 2 mujore.
Dhe kunder Meningokokut , nje vaksinim mjaft i vonshem qe ipet dhe femijet me te rritur
Qe jane ne moshen 2 vjecare.
Kemi ende raste te meningjitit meningokoksik qe paraqiten
tek femijet nen moshen 2 vjecare.
Keta jane patogjen te zakonshem. Ne pjese te tjera te botes te cilet nuk perdorin vaksinimin,
keta patogjen jane krysoret te cilet e shkaktojne MB.
Duke i njohur keta patogjen, shkojme tek principi i 3-te i pershkrimit te antibiotikeve,
i cili eshte te njohurit e antibiotikeve qe potencilaisht ben vrasjen e e atyre baktereve.
Studentja: OK, atehere si do duhesha ta quaja ate kategori?
Dr: Senzititviteti i patogjenit, duke ditur se cili antitrup do te vepronte kunder agjensit perkates.
Studentja: Ate te cilen e keni permendur ne ligjerimin tuaj te fundit,
ndryshon bazuar ne lokacionin ne organizem, lokacionin ne ambientin, ne te cilin e perdorni.
Dr: Ndryshon nga lokacioni i ambientit, por jo nga pjesa e organizmit.
Dhe, fatmirsisht, per trajtimin e MB, per te i mbuluar te ri bakteret,
dy antibiiotike i mbulojne tri nga keta, dhe do te i permendi emrat posa ta mbaroj kete.
Njeri antibiotik eshte Cefotaksina, dhe nje zgjedhje e arsyeshme eshte Ceftriaksoni.
Per arsye se disa nga Pneumokoket jane rezistent ne barnat Beta-laktam,
Vankomicina poashtu perdoret per MB suspekt.
Studentja: OK, pra ne e perdorim Vankomicinen nese mendojme qe kemi nje agjense i cila eshte eshte rezistent ne barera te tjere?
Dr: Pikerishte.
Studentja: Per kete ekziston nje tip i testit laboratorik i cili realizohet per te zbuluar kete?
Dr: Sakte. Pra keto jane parimet e pershkrimit te antibiotikeve, ne kuptim te
diagnostikimit te MB. 1) Njohja e vendodhjes se infeksionit
2) Lloji i patogjeneve, dhe 3) njohja e antibiotikeve qe perdoren per kete.
Studentja: Pyetja ime e fundit, meqe mesuam per barieren e padepertueshme ne mes
gjakut dhe LCS, a jane te afte antibiotiket e listuar ketu te kalojne kete bariere?
Dr: Nje pyetje jashtezakonisht e rendesishme, qe eshte edhe parimi tjeter:
Duhet te siguroheni qe keta antibiotk do te shperndahen te vendi suspekt i infeksionit.
Per keta antibiotike, pergjegja eshte, "PO".